ખલિલ ધનતેજવી સાહેબ સાથે

ગઝલ

“હું અને મારું આકાશ.”

દર્પણે આજે કેટલાં વર્ષે શિવાંગીને તેના ગાલ પર ખંજન પડે છે એવો ઈશારો આપ્યો..!! અને ખંજનનો આવો ‘યુ ટર્ન’ સાવ ગેરવ્યાજબી પણ નહોતો. આટલાં વરસે અણધાર્યો આવેલો નિકેતનો ફોન, શિવાંગીને યુવાનીનાં દિવસો તાજાં કરાવી ગયો. શિવાંગી વિચારતી રહી “સાલું, વીસ વર્ષે નિકેતને આ શું સૂજ્યું કે મારો નંબર મેળવી, મને એકવીસી સ્મરણોમાં આમ ઘમરોળી દિધી! જે હોય તે આજે જ્યારે એક વિચાર પણ પોતાનો નથી રહ્યો ત્યારે….પોતાની મદમસ્ત જુવાનીની પ્રશંસા સાંભળવાનું શિવાંગીને ગમ્યું! ને અળતાળીશી ચહેરા પર પોતાના જ ખંજન થી પ્રભાવિત થવાનું ય શિવાંગીને રોમાંચક લાગ્યું!

દર કલાકે મોબાઈલની વોટ્સ એપ એપ્લિકેશન પર આવતા નિકેતના મેસેજ….શિવાંગીને રૂટિનથી જરા હટકે જીવવાની પ્રેરણા આપવા લાગ્યા. જો કે નિકેત જવલ્લે જ ફોન પર વાત કરતો. મૂળ કવિ હ્રદય એટલે નવું કંઈ લખે એટલે તરત શિવાંગીને મોકલે, કોઈ વખત મોટિવેશનલ પિક, કે કોઈ વખત સારા ક્વોટ કે જોક્સ આ બધું વાંચી શિવાંગી ખુશ રહેવા લાગી.

ઘણીવાર બેધ્યાન શિવાંગી પતિ સુકેશની કાળજી રાખવામાં ચૂક કરે તો સુકેશ ઠપકો અચૂક આપે.

શિવાંગીને લગ્નનાં પચ્ચિસ વરસોમાં પોતાની જાત પ્રત્યે જોવાનો અવસર ભાગ્યે જ મળ્યો હશે. શોખ હોય કે પસંદ, ફરવા જવાનું હોય કે ફિલ્મ જોવાની હોય…. બધું જ પતિશ્રીના હુકમને આધિન, યંત્રવત. શિવાંગી વિચારતી કે સમર્પણ એ હદનું પણ ન હોવું જોઈએ કે એ કોઈની આદત કે અધિકાર બની જાય. અને શિવાંગીની જાત સાથે આવું જ કંઈક બની રહ્યુ હતું. પણ આદત અને અધિકારની દિવાલ એવી તો મજબુત બની ચૂકી હતી કે હવે શિવાંગી ધારે તો પણ એમાંથી કાંગરી ય ખેરવી શકે તેમ નહોતી.

તેથી સ્તો શિવાંગીને નિકેતની કોલેજકાળમાં થતી એની એ વાતોમાં ય બદલાવ લાગ્યો!! લાગ્યુ જાણે કોલેજના એ દિવસો નિકેત સાથે ત્યાં ના ત્યાં રોકાઈ ગયા છે અને પોતે ખુબ આગળ નિકળી ચૂકી છે. પણ નિકેત ઘણીવાર એને સમજાવતો ‘ શિવાંગી તું આગળ નથી નિકળી, તું એ દિવસોની સંવેદનશિલતા ગુમાવી ચૂકી છે.” ત્યારે શિવાંગી, હસીને નિકેતની વાત ટાળી દેતી.

આજે શિવાંગીની નાની દિકરી રેહા ની પાંચમી વર્ષગાંઠ છે. હોલ મહેમાનોથી છલોછલ ભરેલો છે. કેક કાપવાના સમયમાં શિવાંગીની રાહ જોવાય રહી છે, અંતે ધિરજ ખુટતાં,સુકેશ બેડરૂમ સુધી શિવાંગીને બોલાવવા જાય છે. બેડરૂમમાંથી બહાર નિકળી રહેલ શિવાંગી, નિકેત સાથે ફોન પર વાત કરતાં ખડખડાટ હસી પડે, પણ ત્યાંજ સામે ઉભેલો સુકેશ શિવાંગીના મુક્ત હાસ્ય પર તુટી પડે છે.

સુકેશ, “ શિવાંગી વોટ ધ હેલ આર ગોઇંગ..!!!” “ મેં નહોતું ધાર્યું કે મારા ‘લેટ ગો’ નો તું આટલો લાભ ઉઠાવીશ!

સાશ્ર્ચર્ય શિવાંગી, “ વોટ ડુ યુ મિન સુકેશ!!!

“ શું હું બુધ્ધુ છું? ડફોળ છું?” આખો વખત મોબાઈલમાં ડાચુ ઘાલીને મરક મરક હસીને શું છાનગપતિયા કરો છો શું એની મને નથી ખબર?” સુકેશના અવાજમાં ગુસ્સા સાથે ધ્રુજારી ભળી.

શિવાંગી સમજાવાતા, “સુકેશ મહેમાનો છે ઘરમાં…. હું તમારી બધી ગેરસમજ દુર……..”

વાત વચ્ચેથી કાપતાં સુકેશ કંઈપણ બોલ્યા વગર બળપુર્વક શિવાંગીનો હાથ પકડી રીતસર શિવાંગી ને ખેંચીને હોલ તરફ લઈ જતાં “ મારી સમજણને ગેરસમજમાં ન ખપાવ, હું ઘાસ નથી ખાતો સમજી!”

કહી મહેમાનોની વચ્ચે લાવી શિવાંગી પર બદચલની ના પ્રહારો કરી સુકેશ ગુસ્સામાં શિવાંગીના ભાઈ ને કહે છે, “ પ્રકાશ લઈ જા તારી નિર્લજ્જ બહેન ને!”
પ્રકાશ, શિવાંગી ને આશ્ર્વાસન આપવાને બદલે “ દીદી, ધીસ ઇસ નોટ ફેર, તારે જીજાજીની માફી માગવી જોઈએ.”

કંઈ જાણ્યા સમજ્યા વિના થયેલા પ્રહારોથી પહેલા તો શિવાંગી ડઘાઈ જાય છે, પણ સ્વસ્થ થતાં સજ્જડ નેત્રે સુકેશ અને પ્રકાશ સામે એક તુચ્છ દ્રષ્ટિ કરી, કહે છે.

“વાહ…વાહ…મિસ્ટર સુકેશ વસાવડા. સમાજમાં તમારો માન મરતબો, શાન શું એ માત્ર તમે એકલાએ ઊભુ કરેલું સામ્રાજ્ય છે? નેવર. તમારી જરુરિયાતો, પસંદ, નાપસંદ નું ધ્યાન રાખવામાં મારા કેટલાં અરમાનો, કેટલી ખુશીઓ, કેટલાં શોખના ભોગ લેવાયા છે તેનો તમને અંદાજ નથી.”

પછી પ્રકાશ તરફ ફરતાં “અને તું પ્રકાશ! તને ભણાવી ગણાવી મોટો કરી, સેટલ્ડ કરી પરણાવ્યો….આજે આ સંભળવા માટે કે દીદી, ધીસ ઇસ નોટ ફેર!!! વાહ…!”

પછી બધાને ઉદ્દેશીને નિડર અવાજ દોહરાવતા,” લિસન…એવરી બડી, પુરૂષો માટે સ્ત્રિ અન ફેર થાય તો શું થઈ શકે એ હવે હું સમજાવીશ”

“મિ. સુકેશ આજથી હું આપની સાથે આંસુની કમજોરી સાથે નહિ જીવું. અબળા બનીને ઘર પણ નહિ છોડું. મરી જાઉ તો કાયર કહેવાઉં. અને તમારા જેવા કાચા કાનના પતિ સાથે લડવામાં મારુ સૌજન્ય લજવાય.” શિવાંગીની આંખોમાં કહેવાતા વિધાનો માટે દ્રઢતાનો તેજસ્વિ ચમકારો જોઈ સુકેશ પણ ઝંખવાઈ જાય ગયો!

શિવાંગીનો સાલસ આક્રોશ હવે એક નિર્ણય જાહેર કરે છે.

“લિસન….સુકેશ… બસ હવે મારું પોતાનું એક આગવું આકાશ હશે, જેમાં સૂર્ય,ચંદ્ર તારા કે નિહારિકાનો અસ્ત કે ઉદય મારી મરજીથી થશે. હું ચાહિશ એ જ મને ચાહિ શકશે. મારા આકાશમાં કોઈનું પણ આગમન મારી મંજુરીથી થશે અને ગમન મારી મરજીથી. મને રાખવા ન રાખવાનો નિર્ણય પણ હવે તમારો રહ્યો નથી, કારણ તમે મારાએ આકાશના પર પ્રકાશિત તારલાં છો મિ.વસાવડા.”.

એક દ્રઢ નિર્ણય મહેમાનોના મેળાવડામાં તરતો મુકી શિવાંગી, પોતાનામુક્ત આકાશમાં વિહરવા બેડરૂમ ભણી કદમ ભરે છે.

લેખક: રાજુ કોટક